Leishmania donovani
Leishmania
donovani
เป็นโพรโทซัวในเลือดและเนื้อเยื่อทำให้เกิดโรคลิชมาเนียซิสของอวัยวะ
ภายในหรือคาลาอะซาร์
เชื้อจะเข้าไปอาศัยในเซลล์ของระบบเรติคิวโลเอนโดที
เลียล(Reticulo-Endothelial
System)และเซลล์แมโครฟาจ
ทำให้เกิดพยาธิ
สภาพต่อเซลล์เหล่านี้
พาหะนำโรคเป็นแมลงหวี่ขน
(sandfly)
ทางการแพทย์เรียกว่าริ้นฝอย
ทราย เป็นแมลงสองปีกกลุ่มเดียวกับยุง
และปีกมีขนตามเส้นปีก มี 2 สกุลคือ
Phlebotomus
พบในแถบทะเลทรายของเอเชียและตะวันออกกลางและ
Lutzomyia
พบในอเมริกากลางและใต้
รูปร่างลักษณะ
ในคนพบเฉพาะระยะอะแมสทิโกต
และอาศัยอยู่ในเซลล์เรติคิวโลเอนโดทีเลียลของม้าม
ตับและไขกระดูก มีรูปกลมรีขนาด 2-5 ไมครอน ในลำไส้ของแมลงหวี่ขนตัวเมีย
จะพบระยะโพรแมสทิโกต
ขนาด 1.5x15-20
ไมครอน
พยาธิสภาพและอาการ
พยาธิสภาพเริ่มจากมีตุ่มแดงนูนเล็กที่บริเวณรอยกัดของแมลง
ตุ่มจะกลายเป็นแผล เชื้อจะไปตามกระแสเลือดเข้าสู่แมโครฟาจและระบบอาร์อี
(RE
system) ของอวัยวะภายใน มีการงอกเกิน (Hyperplasia)
ของเซลล์อาร์อี ทำให้ม้ามและตับโต
รวมทั้งต่อมน้ำเหลือง อาจมีภาวะโลหิตจางจากการที่เชื้อจำนวนมากแทรกในไขกระดูก
หรืออาจซีดจากภาวะม้ามทำงานมากเกินไป
ลิชมาเนียซิสของอวัยวะภายใน
มักจะมีภาวะไข้เรื้อรัง ไข้มักจะมีลักษณะเป็นวันละ 2
ครั้ง
น้ำหนักลดมาก ท้องโตจากม้ามและตับโต มีภาวะซีด เลือดออกผิดปกติได้
หากไม่ได้รับการรักษามักจะเสียชีวิตจากภาวะติดเชื้อแบคทีเรียในกระแสเลือด
ในบางรายผิวหนังตามหลังมือและหน้าจะมีสีคล้ำ
ผอมแห้ง อาการจะเรื้อรังโดยเป็นที่อวัยวะภายใน 1-2
ปี
หลังจากนี้อาการไข้จะหายไป จะพบตุ่มนูนเป็นปมเรียกว่า เดอร์มัลลิชมานอยด์เต็มตามใบหน้า
คอ และตามลำตัว ภายในปมจะพบเชื้อ คนไข้จะตายเพราะมีโรคแทรก
การวินิจฉัย การรักษาและการป้องกัน
การตรวจที่แน่ชัดทำได้โดยการตรวจชิ้นเนื้อ
(biopsy)
การเจาะดูด (aspiration)
จากม้าม ไขกระดูก หรือต่อมน้ำเหลือง
มีหลายชนิดเช่น
sodiumstibogluconate
pentastam
megluminneantimonate
ยากลุ่มนี้ต้องระวังผลข้างเคียงสูงและดื้อยาง่าย
ลดโอกาสสัมผัสกับแมลงพาหะเช่น
นอนในมุ้ง ใช้ยาไล่แมลงแบบทาตัวสวมเสื้อผ้าหนาเพื่อปกปิด
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น